Trong bối cảnh nhịp sống hiện đại ngày càng hối hả, các sản phẩm đóng gói tiện lợi đã trở thành một phần không thể thiếu trong bữa ăn của nhiều gia đình Việt Nam. Từ những gói mì tôm quen thuộc, các loại bánh kẹo đủ màu sắc đến những lon nước ngọt giải khát tức thì, chúng hiện diện khắp mọi nơi. Tuy nhiên, một số chuyên gia dinh dưỡng và các nhà hoạt động vì sức khỏe đang lên tiếng cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn đằng sau sự tiện lợi và hương vị hấp dẫn của nhóm thực phẩm này. Liệu chúng ta có đang đánh đổi sức khỏe cho sự tiện lợi?

“Thực phẩm siêu chế biến”: Những con số đáng báo động

Theo định nghĩa, “thực phẩm siêu chế biến” (Ultra-Processed Food – UPF) là những sản phẩm đã trải qua quá trình xử lý công nghiệp phức tạp, chứa nhiều thành phần tổng hợp và ít hoặc không có thành phần tự nhiên. Một khảo sát nhanh trên các sản phẩm phổ biến tại thị trường Việt Nam cho thấy những đặc điểm chung đáng ngại trong bảng thành phần dinh dưỡng:

·         Lượng đường và Natri “khủng”: Các loại bánh kẹo thông thường chứa lượng đường tổng rất cao, có thể lên tới 36.8g đường/100g (ví dụ một loại bánh Choco Pie) hay 26.2g đường/100g (bánh quy bơ). Đối với đồ uống, mức độ còn đáng báo động hơn: một lon Coca-Cola 330ml chứa khoảng 34.3g đường, trong khi Pepsi cũng ghi nhận tới 35g đường. Về natri, các loại bánh gạo nướng có thể đạt 510mg natri/100g (22% giá trị dinh dưỡng hàng ngày được khuyến nghị). Đặc biệt, mì tôm nổi bật là “vua” natri với mức độ muối cực cao trong gói gia vị, một gói mì thường chứa từ 1500mg đến hơn 2000mg natri, dễ dàng vượt quá hoặc chiếm phần lớn lượng natri khuyến nghị hàng ngày (khoảng 2300mg). Việc tiêu thụ đường và natri vượt mức liên tục có thể là nguyên nhân gây béo phì, tiểu đường Type 2, huyết áp cao và các bệnh tim mạch.

·         Chất béo “xấu” và năng lượng “rỗng”: Các sản phẩm bánh kẹo thường có hàm lượng calo rất cao, trung bình từ 430-530 kcal/100g. Lượng chất béo tổng thể, đặc biệt là chất béo bão hòa, chiếm tỷ lệ đáng kể; ví dụ, một loại bánh quy bơ có tới 14.1g chất béo bão hòa/100g (70% DV). Mì tôm, với vắt mì thường được chiên qua dầu, cũng góp phần đưa một lượng lớn chất béo không lành mạnh vào cơ thể. Những thành phần này không chỉ dẫn đến tăng cân, béo phì mà còn gia tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nghiêm trọng.

·         Thiếu hụt dinh dưỡng và sự hiện diện của phụ gia: Điểm chung của UPF là rất ít chất xơ (nhiều sản phẩm như bánh gạo nướng hay Choco Pie chỉ có dưới 1g chất xơ/100g), protein hay các vi chất dinh dưỡng thiết yếu. Thay vào đó, chúng thường chứa danh sách dài các chất phụ gia như chất tạo màu, tạo hương, chất nhũ hóa, chất điều vị (điển hình là bột ngọt (MSG) trong mì tôm), và chất bảo quản (ví dụ Kali sorbat - 202). Dù được kiểm soát ở mức độ cho phép, nhưng việc tích lũy các hóa chất này trong cơ thể có thể tiềm ẩn rủi ro cho sức khỏe, gây ra các phản ứng dị ứng hoặc ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và chuyển hóa về lâu dài.

Giải pháp nào cho người tiêu dùng? Hướng đến “chế biến tối thiểu”

Trước những cảnh báo từ giới khoa học và y tế, người tiêu dùng đang dần thay đổi nhận thức, tìm kiếm các lựa chọn thực phẩm an toàn và lành mạnh hơn. Trong số các giải pháp được đề xuất, việc ưu tiên các sản phẩm “chế biến tối thiểu” hoặc có nguồn gốc tự nhiên đang nhận được sự quan tâm đặc biệt.

Một trong những đại diện tiêu biểu cho xu hướng này là Dimijo, một thương hiệu đang nỗ lực mang đến các sản phẩm từ hạt và trái cây sấy với triết lý “sạch”. Các sản phẩm của Dimijo được giới thiệu là hoàn toàn có nguồn gốc tự nhiên và tuân thủ nguyên tắc “4 Không”: Không chiên dầu, không thêm đường, không thêm muối, và đặc biệt là không chứa bất kỳ chất bảo quản hay phụ gia hóa học nào.

Điểm nổi bật trong quy trình sản xuất của Dimijo là việc áp dụng công nghệ sấy thăng hoa ưu việt. Công nghệ này, vốn đắt đỏ và phức tạp hơn sấy nhiệt thông thường, giúp loại bỏ nước khỏi thực phẩm ở nhiệt độ rất thấp và trong môi trường chân không. Kết quả là các sản phẩm của Dimijo giữ được gần như trọn vẹn vitamin, khoáng chất, màu sắc tự nhiên và hương vị nguyên bản của nguyên liệu, điều mà các phương pháp chế biến truyền thống khó lòng đạt được. Nhờ đó, người tiêu dùng có thể thưởng thức những món ăn vặt giàu chất xơ, protein thực vật và các dưỡng chất thiết yếu, hỗ trợ tiêu hóa khỏe mạnh và cung cấp năng lượng sạch cho cơ thể.

Lời khuyên cho người tiêu dùng thông thái

Để bảo vệ sức khỏe của chính mình và gia đình trong một thị trường thực phẩm đa dạng nhưng cũng đầy rẫy rủi ro, người tiêu dùng cần chủ động hơn trong việc lựa chọn. Hãy bắt đầu từ những thói quen đơn giản:

1.      Đọc kỹ nhãn mác sản phẩm: Đừng ngần ngại dành thời gian kiểm tra bảng thành phần dinh dưỡng, đặc biệt là lượng đường, chất béo bão hòa, natri và danh sách các chất phụ gia, chất bảo quản.

2.      Ưu tiên thực phẩm nguyên chất: Lựa chọn trái cây tươi, rau củ, các loại hạt tự nhiên, ngũ cốc nguyên hạt làm nền tảng cho chế độ ăn uống hàng ngày.

3.      Hạn chế thực phẩm “siêu chế biến”: Giảm thiểu tiêu thụ bánh kẹo, đồ uống có đường, mì tôm và các loại đồ ăn nhanh. Hãy nhớ rằng, việc lựa chọn này là đầu tư cho sức khỏe dài hạn của bạn.

4.      Tìm kiếm các lựa chọn thay thế lành mạnh: Khi cần một bữa ăn nhẹ tiện lợi, hãy cân nhắc các sản phẩm “chế biến tối thiểu” hoặc có nguồn gốc tự nhiên, như các sản phẩm của Dimijo. Chúng không chỉ đáp ứng nhu cầu tiện lợi mà còn cung cấp giá trị dinh dưỡng cao, giúp bạn sống khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.

Trong kỷ nguyên của thông tin và sự lựa chọn, quyền năng nằm trong tay mỗi người tiêu dùng. Hãy là người tiêu dùng thông thái, biến mỗi bữa ăn thành một cơ hội để chăm sóc và nuôi dưỡng cơ thể một cách tốt nhất.